Z aman zaman sohbet esnasında birbirlerine birileri hakkında bir şeyler söylüyoruz. Doğruluğu nedir araştırmadan karşıdakini incitir miyiz diye düşünmeden sırf söylemek için söylediğimiz şeyin nereye gideceğini bilmeden söyleriz ya işte. Biz burada bazen şeytanlık etmek deriz halk arasında. Oysa dinimiz de çok büyük vebal ve kul hakkı olan gıybeti ölü kardeşinin etini yemek olarak sınıflandırmış, bu işten vazgeçmemizi, bu tarz şeylere sırf muhabbet olsun diye tenezzül ve tevessül etmememizi emretmiştir. Gıybet, dedikodu ve iftira, cinayet kadar zina kadar büyük günahlardır. Dinimiz, gelenek ve göreneklerimiz, ahlaki değerlerimiz bu işlere asla müsaade etmezken konunun daha iyi anlaşılabilmesi için filozofun testine bir bakmak gerekir diye düşünüyorum hikaye şöyle. Bir gün bir tanıdığı, büyük filozof Sokrates’e rastladı ve dedi ki: “Arkadaşınla ilgili ne duyduğumu biliyor musun?” “Bir dakika bekle.” diye cevap verdi Sokrates. “Bana bir şey söylemeden evvel seni küçük bir testten geçmeni istiyorum. Buna 3’lü Filtre Testi deniyor.” “Benimle arkadaşım hakkında konuşmaya başlamadan önce, bir süre durup; söyleyeceğini gözden geçirmek iyi bir fikir olabilir. Bu, ona üç filtre testi dememin sebebi. Birinci filtre Gerçek Filtresi. Bana birazdan söyleyeceğin şeyin tam anlamıyla gerçek olduğundan emin misin?” “Hayır” dedi adam, “Aslında bunu sadece duydum ve…” “Tamam” dedi Sokrates; “Öyleyse, sen bunun gerçekten doğru olup olmadığını bilmiyorsun. Şimdi 2. filtreyi deneyelim, İyilik Filtresi’ni. Arkadaşım hakkında bana söylemek üzere olduğun şey iyi bir şey mi?” “Hayır, tam tersi” dedi adam. “Öyleyse” diye devam etti Sokrates; “Onun hakkında bana kötü bir şey söylemek istiyorsun ve bunun doğru olduğundan emin değilsin. Fakat yine de testi geçebilirsin, çünkü geriye bir filtre daha kaldı: Yararlılık Filtresi. Bana arkadaşım hakkında söyleyeceğin şey benim işime yarar mı?” “Hayır gerçekten yaramaz.” dedi adam. “İyi” diye tamamladı Sokrates. “Eğer, bana söyleyeceğin şey doğru değilse, iyi değilse ve işe yarar bir şey değilse bana niye söylüyorsun ki?