Halide Edip Adıvar, 1882 yılında Beşiktaş,
İstanbul’da doğmuştur. Babası,
II. Abdülhamit devrinde Ceyb-i Hümayun
(Padişah Hazinesi) kâtipliği,
Yanya ve Bursa Reji Müdürlüğü yapan Mehmet
Edib Bey, annesi ise Fatma Berifem Hanım’dır.
Annesini küçük yaşta veremden kaybetmiştir.
Evde özel dersler alarak ilköğrenimini tamamlamıştır.
Yedi yaşında iken yaşını büyüterek girdiği
Üsküdar Amerikan Kız Koleji’nden bir öğrencinin
jurnali üzerine bir sene sonra padişah II. Abdülhamit’in
iradesi ile
uzaklaştırılmış ve tekrar
evde özel ders almaya
başlamıştır. İngilizce
öğrenirken çevirdiği
kitap 1897’de basılmıştır.
Bu, Amerikalı çocuk
kitapları yazarı Jacob
Abbott’un “Ana” adlı
eseridir. 1899 yılında
bu çeviri nedeniyle II.
Abdülhamit tarafından
Şefkat Nişanı ile ödüllendirilmiştir.
Daha
sonra kolejin yüksek sınıfına
geri dönerek İngilizce
ve Fransızca öğrenmeye başlayan Halide
Edip, Üsküdar Amerikan Kız Koleji’nden lisans
derecesi alan ilk Müslüman kadın olmuştur.
Halide Edip Adıvar, 1919 yılında İstanbul
halkını işgale karşı harekete geçirmek için yaptığı
konuşmaları ile zihinlere kazanan usta bir hatiptir.
Kurtuluş Savaşı’nda cephede Mustafa Kemal’in
yanında görev yapmıştır. Sivil olmasına
rağmen rütbe alarak savaş kahramanı olmuştur.
Savaş yıllarında Anadolu Ajansı’nın kurulmasında
rol almış ve gazetecilik yaparak halkı savaşın
durumdan haberdar etmiştir.
II. Meşrutiyet’in ilan edilmesi ile birlikte yazarlığa
başlayan Halide Edib, yazdığı yirmi bir
roman, dört hikâye kitabı, iki tiyatro eseri ve
çeşitli incelemeleriyle Meşrutiyet ve Cumhuriyet
dönemleri Türk edebiyatının en çok eser veren
yazarlarından olmuştur. Sinekli Bakkal, Ateşten
Gömlek adlı romanları, en bilinen eserleridir.
Eserlerinde kadının eğitilmesine ve toplum içindeki
konumuna özellikle yer vermiş, yazıları ile
kadın hakları savunuculuğu yapmıştır. Birçok
kitabı sinemaya ve televizyon dizilerine uyarlanmıştır.
1926 yılından itibaren yurt dışında yaşadığı
14 sene boyunca verdiği konferanslar ve İngilizce
olarak kaleme aldığı eserler sayesinde dönemin
yurt dışında da en çok tanınan Türk yazar
olmuştur.
İstanbul Üniversitesi’nde edebiyat profesörlüğü
yapmış olan Halide Edib, aynı zamanda
İngiliz Filoloji Kürsüsü Başkanlığı yapmış bir
akademisyendir. 1950’de girdiği TBMM’de ise
milletvekilliği yapmış bir siyasetçidir. 5 Ocak
1954 günü Cumhuriyet Gazetesi’nde yer alan
Siyasi Vedaname başlıklı bir yazı yayımlayarak
bu görevinden ayrılmış ve tekrar üniversitede
görev almıştır.
Halide Edib Adıvar, 9 Ocak 1964 tarihinde
İstanbul’da 80 yaşındayken böbrek yetmezliği
nedeniyle vefat etmiştir. Ancak eserleriyle günümüzde
bile bizlere ışık tutarak varlığını hissettirmektedir.